Kleurenblind en vormgeving
Wat betekent kleurenblindheid voor vormgeving? Wat betekent het voor het design van je website en voor alle online communicatie? In Nederland hebben maar liefst 700.000 mensen een zogenaamde kleurenzienstoornis, ofwel een vorm van kleurenblindheid. Toch wil je dat ook zij jouw website en andere communicatie snel kunnen lezen en duiden.
In dit blogartikel ga ik daar dieper op in. Eerst vertel ik wat meer over kleurenblindheid. Vervolgens geef ik tips die je helpen om je online communicatie ook goed zichtbaar te maken voor mensen met kleurenblindheid. En deel ik een paar heel handige apps met je.
Soorten kleurenblindheid
Kleurenblindheid of een kleurenzienstoornis, ontstaat door een probleem in één of meerdere kegeltjes. Er zijn 3 soorten kegeltjes, elk gevoelig voor één van de primaire kleuren rood, groen en blauw.
De meest voorkomende vorm van kleurenblindheid is de vorm waarbij mensen niet goed onderscheid kunnen maken tussen rood- en groentinten. Zeker één op de twintig mannen in Nederland heeft hier last van.
Het gedeeltelijk of geheel blind zijn voor één kleur komt minder voor. ‘Slechts’ één op de honderd. Soms ontstaat een kleurenzienstoornis pas op latere leeftijd. Meestal gaat het dan om een blauw-geelafwijking.
Gelukkig zijn er weinig mensen die echt volkomen kleurenblind zijn. Zo kan 0,0001% van de Nederlandse mannen helemaal geen kleuren onderscheiden. Zij zien alles in zwart, wit en grijstinten. Deze vorm van kleurenblindheid heet Achromatopsie.
Meer informatie vind je op de website van het Oogfonds. https://oogfonds.nl/oogklacht/kleurenblind/
Ben jij kleurenblind? Test jezelf!
Zie jij de getallen 7, 13, 16, 8 ,12 en 9 goed, dan werken de kegeltjes bij jou goed. Zo niet, dan heb jij waarschijnlijk een vorm van een kleurenzienstoornis, of ben je kleurenblind.
Leven met een kleurenzienstoornis
Elke probleem met het zien van kleuren is lastig, ongeacht de vorm. Soms kan een kleurenzienstoornis zelfs gevaarlijke situaties opleveren. Zo zijn sommige verkeersborden moeilijk te lezen voor mensen met een bepaalde vorm van de stoornis. En is dat waarschuwingslampje in de auto nu groen of rood?
Daarnaast zijn er beroepen die je niet mag uitoefenen wanneer je een vorm van kleurenblindheid hebt. Nu wil niet iedereen astronaut worden, maar je met een kleurenzienstoornis kun je evenmin werken als:
- Elektricien
- Loods
- Luchtverkeersleider
- Metrobestuurder
- Sommige militairen
- Piloot
- Politie
- Stuurman
- Treinmachinist
- Trambestuurder
Er zijn meerdere beroepen waar het lastig kan zijn wanneer je kleurenblind bent. Voor mij persoonlijk zou het moeilijk zijn om als fotograaf en grafisch vormgever mijn werk goed te doen. Op de website Kleurenblind en beroep lees je daar meer over
Online vormgeving en kleurenblindheid
Wanneer je zelf alle kleuren goed kunt onderscheiden kun je vrijuit surfen op het internet. Maar dat geldt niet voor iedereen. Wanneer 700.000 mensen ofwel 4% van alle Nederlanders een vorm van kleurenblindheid hebben, zal jouw website waarschijnlijk dagelijks bezoekers krijgen die de kleuren op je site minder goed of misschien zelfs helemaal niet kan zien.
Dat is lastig, want iemand kan dan bijvoorbeeld:
- Iconen, grafieken, kaarten en symbolen minder snel begrijpen
- Moeilijker zien of een stuk tekst een link bevat
- Foutmeldingen bij een formulier minder goed zien (die zijn vaak rood)
Bestaat je doelgroep uit mannen of zijn je website bezoekers vooral mannen? Let dan helemaal op, want kleurenblindheid komt bij mannen veel vaker voor. Maar liefst 1 op de 12 mannen heeft moeite met bepaalde kleuren. Bij vrouwen is dat 1 op 200.
Kleur en contrast in online vormgeving
Los van de beleving en functie van de kleuren op je website kan het contrast tussen verschillende delen van je website veel minder duidelijk zijn dan je zelf denkt. Dat is vooral belangrijk als je ergens een kleurenvlak met tekst plaatst. Je bedoeling is dan om het oog van je bezoeker naar dat vlak te trekken, maar dan moet het wel voor iedereen goed leesbaar zijn. Als vormgever help ik je om goed in de gaten te houden dat contrast en leesbaarheid altijd voor zoveel mogelijk mensen op orde zijn.
Test je website op kleurenblindheid en toegankelijkheid
Juist omdat kleurgebruik op websites en in andere online communicatie zo belangrijk is, is het goed om te weten waar je staat. Komt je boodschap goed over of zijn er plekken op je site waar een deel van je bezoekers in de problemen kan komen? Om te testen of je website of andere online uitingen voldoende rekening houden met mensen die moeite hebben met kleuren zien, kun je gebruik maken van de website Colblindor. Die werkt als een simulator. Upload hier een foto of screenshot, selecteer de vorm van de kleurenzienstoornis en je ziet gelijk hoe goed de verschillende kleuren voor deze groep mensen te onderscheiden zijn.
Apps om kleuren te onderscheiden
Er zijn verschillende mobiele apps ontwikkeld, waarmee kleuren worden geaccentueerd. Ik heb zelf de gratis app Color Blind Pal geprobeerd. Deze app werkt als een augmented reality. Richt je camera op het object waarvan je de kleur wilt zien en je ziet in je scherm welke kleur het is. Geweldig! Ik denk goed te gebruiken wanneer je ’s morgens voor je kledingkast staat en iets bij elkaar wilt zoeken, of precies die lekker rijpe appel wilt pakken. Helaas minder handig voor in de auto…
Kleuren aangeven met iconen
Tijdens een van mijn zoektochten op het web, kwam ik deze Portugese site Color Add tegen. Deze site gebruikt iconen die aangeven welke kleur iets heeft. Hier zag ik het onderstaande filmpje over het gebruik van iconen voor kleur.
Deze iconen zijn op zoveel plekken te gebruiken:
- Groenen en fruit;
- Verschillende medische toepassingen;
- Kleurpotloden;
- Kleding;
- Bus- en metrolijnen;
- Verfindustrie;
- Grafische vormgeving.
Advies over digitoegankelijkheid en vormgeving
Heb je een vraag of start je binnenkort met een project waarbij vormgeving en toegankelijkheid belangrijk zijn? Ik ben goed thuis in dit onderwerp en help je graag met (online) vormgeving die voor iedereen goed werkt.
Ik ben bereikbaar via jacqueline@itsjaxx.nl of via 06 468 488 86.